Directiecolumn: Kabinet, maak energietransitie mogelijk!

Als ik de film over 2021 terugdraai denk ik natuurlijk ook aan de stevige discussies binnen de coöperatie in het eerste half jaar. De meningen over het tempo van de strategie-implementatie, de functionaliteit van Floriday en milieucertificering waren verdeeld. Ons doel is altijd geweest om al onze kwekers en hun kopers mee te nemen in de ontwikkelingen en uitdagingen waar we voor staan. Solidariteit en gezamenlijkheid vormen de basis van onze coöperatie. Mede dankzij duidelijke signalen van de Ledenraad en op basis van de zorgen in de markt, hebben we heel bewust gekozen voor een andere aanpak en tempo bij de uitrol van onze strategie. We kijken meer naar maatwerk oplossingen en minder naar ‘one-size-fits-all'. Ik durf gerust te stellen dat er nog nooit in de geschiedenis van onze coöperatie zoveel gestructureerde dialoog heeft plaatsgevonden met en tussen onze stakeholders als in het afgelopen jaar. We zijn nu echt een andere coöperatie en bedrijf dan aan het begin van 2021. Bij de verdere implementatie van de strategie betrekken we meer nog dan voorheen kwekers en hun kopers. Dat kan nu gelukkig weer tijdens fysieke bijeenkomsten. De ledensessies zijn momenteel in volle gang en de klantenplatforms met kopers zijn alle drie bijeen geweest. De bijeenkomsten kenmerkten zich door de goede sfeer en constructieve houding van iedereen.

Ondanks alle positieve berichten over de voortgang is er veel reden tot zorg. Na een goede start van 2022 is eind februari mede door de crisis in Oekraïne de vraag naar bloemen en planten sterk afgenomen. Dat was al waarneembaar in de aanloop naar Internationale Vrouwendag en zette daarna door. Dat is niet alleen maar toe te schrijven aan het wegvallen van vraag in Oost-Europa. Er is ook elders in Europa sprake van vraaguitval, grote onzekerheid in de markt en dalend consumentenvertrouwen. De afgenomen vraag heeft geleid tot minder afzet en flink lagere bloemenprijzen dan vorig jaar. De energieprijzen waren al vanaf het vierde kwartaal van 2021 hoog. In de aanloop naar Valentijnsdag hebben bijvoorbeeld Nederlandse rozenkwekers noodgedwongen hun productie afgeschaald. Kwekers in Afrika werden geconfronteerd met hogere kosten voor transport. Sindsdien zijn de energieprijzen doorgestegen naar extreme hoogte. Veel ondernemers kunnen momenteel hun hoofd nauwelijks boven water houden, waardoor het voortbestaan van veel Nederlandse kwekers in gevaar is. En het eind lijkt nog niet in zicht.

De noodzakelijke energietransitie is niet van vandaag op morgen is te realiseren. En door de hoge kosten is er voor kwekers geen ruimte om te investeren. De internationale positie van de Nederlandse Sierteelt staat op het spel. We zijn de grootste sector binnen de land- en tuinbouw, die werkgelegenheid biedt aan 150.000 mensen. Zonder maatregelen van het kabinet, voorzie ik dat er blijvende schade aan onze sector wordt aangericht. Het kabinet heeft gezegd eind april met een aanpak te komen. Het pakket dat de Europese Commissie vorige week publiceerde gericht op energie-intensieve sectoren biedt interessante mogelijkheden. Een vergoeding tot 50% van de energiekosten, met een maximum van 80% van het totale verlies als gevolg van de ontstane crisissituatie mag worden uitgekeerd. Het is wat mij betreft zeer gewenst dat het kabinet die extra ruimte benut voor steun als onderdeel van het ‘totaalpakket’ om zo ook te zorgen voor een ‘level playing field’ met andere lidstaten. Energietransitie moet leiden tot een duurzame sierteeltsector. Dit onderwerp is actueler dan ooit. Op de korte termijn moet een oplossing komen om het mogelijk te maken dat de sector toewerkt naar een duurzame oplossing voor de lange termijn. De maatregelen waar het kabinet nu aan werkt moeten voldoende aantrekkelijk zijn. Het moet leiden tot een kostprijs die teelt in Nederland mogelijk en haalbaar maakt. Als sector zijn we volledig gecommitteerd aan de energietransitie. Dat is de weg om als sierteelt concurrerend te blijven.